తే.గీ.
ధర్మపత్ని గమనమంత ధర్మపథము
తప్పకుండగ సాగగ ధర్మరీతి
ఖేలుడప్పుడు రాజర్షి ఖేలుడవ్వ
యాగమాచరించు తలపున యతిగ మారె (36)
తే.గీ.
యాగ తేజపురోహిత అగ్నిదేవ
సురుల రుత్విజ!హోతవు సోమదేవ!
సంపదల ప్రదాత! దయన సాగవయ్య
అనుచు రాజర్షి ఖేలుడు అగ్నిననియె (37)
ఆ.వె.
స్త్రీలచిత్తమందు చేర్చగ యజ్ఞము
యాగధర్మతేజ యోగమంత
ణణకుడంత యతిగ ప్రణతులిచ్చి
కదిలే రాజమిత్రగరిమతోటి (38)
తే.గీ.
దివ్య మేథన యశసించు భవ్య వనిత
లంతనపుడు విష్వాచునియావరణకు
శాస్త్ర చర్చలుఁ సేయగ సనగనతడు
అంగవర్ణనలనుజేసెనల్పుడయ్యి (39)
తే.గీ.
అందమే పందెమా యనునాతడపుడు
నువ్వు మేథావివనుటను నూటికిలను
నూరుపాళ్ళు తప్పన్నదే; నూరుపాళ్ళు
నిజము నిజమని మహిళలు నిజముఁజెప్పె (40)
తే.గీ.
మట్టికుండవు నీవయ్య మట్టివన్న
నీవు విష్వాచ! మేథావి నీవుకాదు
యనుచు మహిళలు తమమేథయంత చూప
కుటిల చూపుల విష్వాచ కులుకుతరిగె (41)
తే.గీ
ఖేలునికి విషయంబంత కేళిగాను
తెలియ; విషచిత్తముండెడి దిష్టికడకు
పోవుటన్నను వెఱ్ఱియెపుట్టుననియె
మూర్ఖచిత్తంబు మార్చెడి మునియులేడు (42)
తే.గీ.
రమ్య రాజర్షి ఖేలుడు రాగవదన
సిరిన వివిధయాగంబులు సేయగాను
యక్షసురకిన్నెరనరులు యతులుగయ్యి
యాగశాలకు వచ్చినారాదరంగ (43)
తే.గీ.
సర్వజనుల సుఖంబును సర్వశాస్త్ర
గరిమనంతను పెంచగ కామరహిత
మదిన రాజర్షి ఖేలుడు మంచి రుషుల
మంత్రములయందు యశసించే మహిమతోటి (44)
తే.గీ.
అగ్నిదేవుడు కరుణల హాయినందు
ఆహ! రాజర్షి ఖేలుడు అమరతత్వ
శోభనందు వెలుగుచుండె సుందరంగ
రాజు ముదితల మేధస్సు రచనచేసె (45)
తే.గీ.
సూర్య సావిత్రి శాస్వతి సుందరంగ
గార్గి ఆత్రేయి జుహులంత కరుణతోటి
జగములన్నియు రక్షింప జగతి సాగు
చున్నదనిరాజు పలకేను సోయగాన (46)
తే.గీ.
మిధున రాశిన యశసించు మిన్నయైన
అశ్వనీదేవతలు రసహాయినందు
సోమరసమంత తనకివ్వ సొగసుతోటి
కేళినొందెను కలలోన ఖేలవిభుడు (47)
తే.గీ.
కనిన కలలోని దివ్యత కంటిముందు
కదులుచుండగ రాజర్షి కన్నులందు
దివ్య దేవతలందరు దిగిరి భువికి
మహిన రాజర్షి భేలుని మహిమ పెంచ (48)
తే.గీ.
ఆశ్రమాలను విష్వాచనమలిన మది
నాశనముఁజేయమ నుచుండ నవ్యరీతి
తోటి కదనరంగానికి తులువలాగ
కత్తి పట్టి సాగెను నరకంబుఁజూడ (49)
తే.గీ.
దివ్య రాజర్షి ఖేలుని దీప్తి తరగ
కుండ చేయగ విశ్పల కుత్తుకలను
శత్రువులకు లేకుండెడి సవ్యపనిని
ఆమె స్వీకరించుచు దూకెనవనిమీద (50)
తే.గీ.
మురికి వలయంబు విష్వాచ మోమునందు
మెదల; కఠినమనంబున ముదముతోటి
వలయ శక్తిని పెంచెను పాప శక్తి
తోటి విష్వాచ దురితుడు తులువలాగ (51)
తే.గీ.
వలయమంతను ఛేదించే భవ్యరాణి
మునుల మానసంబంతను మోదమొంద
దురిత విష్వాచుని దరికిదూరివచ్చి
ఘోరసమరము చేసెను ఘోరముగను (52)
తే.గీ.
అనిన కాళిక విశ్పల అనుచు మునులు
స్తుతులుఁజేయగ విశ్పల సురగయయ్యె
విధిబలీయంబు పెరగగ విశ్పలమ్మ
కాళ్ళు నరికె విష్వాచుడు కత్తిబట్టి (53)
తే.గీ
కాళ్ళు పోయిన కుమలక కాళికయ్యె
విశ్పలసమరరంగాన విక్రమంబు
చావలేదని పెంచెను సత్తువంత
శత్రువుల కుత్తుకలనట చావచిదిమె (54)
తే.గీ.
ధర్మసమరాన పడివున్న ధర్మతేజి
తనువునందున క్షాత్రమంత సిరులొలుక
విశ్పలసిపట్టె నుప్పొంగ వీరమంత
రాణి నుత్సాహమంతయు రాజుఁగనియె (55)
తే.గీ.
ఆయుధాలన్ని పట్టేటి ఆమె మనసు
తెలిసి ఖేలుడామెను రయ్యన ధీరమంత
పెయిన తారాడ మెడమీద పేర్పు చేసి
నవ్యఖడ్గమునిచ్చె విన్నాణముగను (56)
తే.గీ.
రాణి కాళికయ్యె సమరరంగమందు
మగని మెడమీదనుండియే మండిపడుతు
కత్తి తిప్పేను వేగంగ కదనమందు
శత్రువులపీచమణచుచు సాహసాన (57)
తే.గీ.
ఆహవంబున శత్రువులంత పరుగు
పరుగునపరుగులెత్తగ పడతి రాణి
అంతిపురమున కేగె గెలుపునందు మునిగి
కాళ్ళు లేవన్న విషయము కానరాక (58)
తే.గీ.
రాణిమందిరంబున రాణి రక్తి తొలగి
తెగిన కాళ్ళను చూచుచు తెలివిలేక
నుండనశ్వనీ దేవతలుండెనక్క
డ పడతి విషయంబం తెరిగిపదునయ్యి (59)
తే.గీ.
రాణి కాళ్ళను తీవ్రంగ రక్తితోటి
వివిధ పరిశీలనలుఁజేసి పేర్మితోటి
ఇనుపకాళ్ళను రాణికినిచ్చతోటి
వైద్యపథమున పెట్టగ వైద్యులయిరి (60)
తే.గీ
రాణియశ్వనీదేవసరాగమంత
రెండుకళ్ళతోఁగాంచుచు రేయిపగలు
పూజలందించే ముదమున పూలతోటి
రాణి నూత్నశక్తిని గాంచె రాజు మహిన (61)
తే.గీ.
తియ్యని తలపుల మెరుపు దేవదేవ
తీరని ఋణాల కలగల్పు దివ్య తేజ!
దేవమాయన విశ్పల దివ్యరీతి
సుపరిపాలననందించే సుగతి మెచ్చ (62)
తే.గీ.
నవరసాలొలికించేటి నగరమన్న
నవత ఘనతలు మెచ్చేటి నగరమన్న
నవ్య విద్యలు వెలుగొందు నగరమన్న
రాణి విశ్పల నగరము; రక్తిమయము (63)
తే.గీ.
కొంగు బంగారమయ్యేను కోమలంగ
మనుజుల మదిన విశ్పల; మమతలూర
చిగురు వేసేను భూమాత చినుకులన్ని
క్రమమఁదప్పకుండగ పడ రయముగాను (64)
తే.గీ.
నిండుకుండగ చెర్వులు నిండుగుండ
నీటి కర్వులు లేకుండే నేలమీద
రాణి విశ్పల పాలన వాణిఁజూచి
చదువులమ్మ విశ్పలనుచు సన్నుతించె (65)
తే.గీ.
చెయ్యి చెయ్యి కలుపుకుంటు చిందులందు
మురిసిపోతు మనుషులంత ముందడుగుల
ప్రగతి బాటన సాగగ రయముగాను
రాజ్యవృద్ధిన విశ్పల రక్తి పెరిగే (66)
తే.గీ.
రంహ రాజర్షి ఖేలుడు రాజసాన్ని
రాణి విశ్పల ముందుంచి రవిని సురప
థంబుకంపగ వనముకు తరలిపోయె
నప్పుడప్పుడు నగరానికరుగుచుండె (67)
తే.గీ.
గతమసాంతము కదలాడ కన్నులందు
రాజ్ఞి జీవాన యశసించు రవినమంత
మానసాన తారాడగ మహిమ మీర
వెలుగే రాజర్షి భేలుడు వేల్పులాగ (68)
తే.గీ.
దివ్య రాజర్షి ఖేలుని దివ్య చరిత
చదువువారంత జీవనజగతినందు
శాస్త్రవిజ్ఞానదీప్తిన శస్తులయ్యి
నిండునూరేళ్ళు జీవించు నీతిగాను (69)
తే.గీ.
వేదవేదాంత నాయక వేల్పుల సిరి
వెలుగు నిన్నంటి సాగెర వేంకటేశ!
శ్రీనివాస! రక్షించగ చేరుమయ్య
నాయెదనుగుడిగ మలచినాను రార (70)
