[dropcap]గ[/dropcap]ది ఒగ పెద్ద కంపిని. గా వూర్లె పెద్ద పెద్ద కంపిన్లు వున్నమూలంగ గావూరు పెద్ద కాలేరైంది. ‘ఊశన్న’ గా కంపిన్ల జీతగాడు. కంపిన్ల ఒగ డిపాటుమెంటుల ఒగ పనోని సేతికిందోడు. ఊశన్న గా కంపినికి పునాదుల నాటిసంది, గా పునాదులకు రాళ్ళని మోసిండు. గప్పట్ల గీ రాజ్జెంల, తురుకోల్ల ఏలువడి మూలంగ, కంపిన్లల్ల గూడ గాల్లనే కింతంత పెద్దిరికం. ఊశన్న కంపిని షూరూల, టైం ఆఫీసు రజిస్టర్ల పేరు ఎక్కిచ్చేటప్పుడు, గది రాసే ఒగ తురుకోడు ఊశన్నను. “నీ పేరు జెప్పుబే!” అని అడిగింజడు
“నా పేరు ఊశన్న” అన్నాడు ఊశన్న.
“ఊశన్న! అన్న! ఎవనికిరా నువ్వు అన్నవు?” గదుమాయించ్చిండు పేరు రాసెటోడు. గందు కని ఊశన్న తన పేరును యింకోరకంగ జెప్పిండు.
“ఊశయ్య” అని.
“ఊశయ్య! అయ్య! ఎవరికి బే నువ్వు అయ్యవు.” అని మళ్ళ యింకింత ఎక్కో గదుమాయిచ్చిండు. పేరు రాసెటోడు…. గప్పుడు ఊశన్న తన పేరును యింకోరకంగ జెప్పిండు.
“ఊశాలు” అని
“ఊశాలు లేదు పోసాలు లేదు. నీ పేరు ‘ఊశిగాడు’ అని రాస్తాన్నా” అని ‘ఊశిగాడు’ అనే రాసిండు రజిస్టర్ల. గదీంతోటి ఊసన్న కంపిని సార్వీసుల వున్నంత కాలం ‘ఊసిగాడు’ గనే వున్నాడు.
ఊశన్న ఒక్కడే ‘ఊశిగాడు’ గాదు కడుమోళ్ళు గూడ ‘ఆశిగా!’ ‘పోశిగాడే’ గా కంపిని రజిస్టర్ల.
ఊశన్న ముచ్చట జెప్పవల్సివస్తే, ఊశన్న తన తోటి కడుమోళ్ళందరి మీద గూడ గింతంత ఎక్కో వుషారుమంతుడే. కంపిన్ల ‘ఓటెం’ దొరికే కాడనే షెరీకైతడు! గదీంతోటి ఊశన్న ఆముదాని కడుమోళ్ళకన్నా ఎక్కోనే… గీ ఓటెం సంపాదన అందిరికన్న గూడ ఎక్కోనే, కంపిన్ల తన తోటి జీతగాండ్లల్ల…
కంపిని బైట, యింటి దగ్గెర్న ‘ఎంకటేశం’ తోటి ఊశన్న సోపతి పట్టిండు. ఎంకటోశం గా కాలేర్లనే అన్నీటికన్న పెద్ద దుకాండ్ల జీతగాడు. ఊశన్న గూడ గా దూకాండ్లే పోతడు సౌదలు కొనుటానికి… ఎంకటేశం, ఊశన్న యిద్దరు కూడవలుక్కొని సేట్ ఆందర్, మునీమ్ బహర్ అన్నట్టుగ జెయ్య వట్టిండ్రు. ఎంకటేశం ఊశన్న అసుంటి గిరాకోళ్ళని యింకింత మందిని కూడవలుక్కున్నాడు. ఎంకటేశం గీ కట్టుకున్న గిరాకిదార్లకు సౌదలిచ్చెటప్పుడు ఆళ్ళకు జోకి యిచ్చేది రొండు సేర్లైతే, సేటుకు లెక్కజూపేది ఒక్కసేరు లెక్కనే… గీ మిగిలిన సేరుల ఎంకటేశంకు సగం, ఊశన్నకు సగం – ఫాయిద…
గదీంతోటి ఊశన్న తోటోళ్ళ మీద గింతంత వున్నోని జమలనే పడ్డడు…. గట్ల జమ జేసిన పైసల్ని వడ్డీలకు తింప వట్టండు…గట్ల ఎదిగిండు…. తోటోళ్ళకన్న ఎక్కో బంగారం కొన్నాడు పచ్చపచ్చగైండు.
కంపిన్ల ఊశన్న ఎవరి సేతికిందనైతే పని జేస్తాన్నడో, గా మేస్త్రి గూడ ఊశన్న కులపోడే… గాయినకు ఒక్కడే కొడుకు… ఒక్క కొడుకు పుట్టినంక, పిల్లగాడు సిన్న గున్నప్పుడే గా మేస్త్రి పెండ్లాం సచ్చిపోయింది. గప్పుడు ఆయన యింకో పెండ్లి చేసుకున్నాడు. గాని, గా రొండో పెండ్లానికి పిల్లలు గిట్ల ఏం పుట్టలేదు. గందుకని గా మేస్త్రికి యిగ ఒక్కడే కొడుకు. మరుమన్న తల్లి పిల్లగాన్ని ఎట్లజూస్తదో గని, తండ్రికి పిల్లగాడే పానం…. గా పిల్లగాడు గిప్పుడు పెండ్లీడు కచ్చిండు.
ఊశన్నకు గూడ పెండ్లి జెయ్యవల్సిన బిడ్డె వున్నది. బిడ్డెని తన మేస్త్రి కొడుక్కు యిస్తే మా మంచి గుంటది అన్న ఆలోసన వచ్చింది…. కంపిన్ల మేస్త్రే, యింట్ల యియ్యపుడైతాడు. అయ్యప్పకు ఒక్కడే పిల్లగాడు అల్లుడైతడు. బిడ్డె మా మంచిగ వుంటది అనుకున్నాడు. ఉన్న పూర్లె సమందం, కర్సులు తక్కో అంత ఆనందమే. గుంట పట్టు చెలమ కులముద్ధరించురా అన్నట్టుగ వుంటది అనుకున్నాడు… గట్లనే జేసిండు. తన బిడ్డెని మేస్త్రి కొడుక్కిచ్చి పెండ్లి జేసిండు.
పిల్లగాని పేరు ‘రాజన్న’ పిల్ల పేరు ‘కములక్క’
రాజన్న ‘మిషిని’ కుడుతడు. మంచి పనోడే. అయ్య కంపిన్ల మేస్త్రి ఆమె. కొడుకు పని జేసినా, సెయ్యకునా ఎల్ల వట్టింది…
రాజన్న కములక్క సంసారం మా మంచిగనే గడ్సింది. ఒక పిల్ల గూడ పుట్టింది…
గిప్పుడు రాజన్న పిస పిస జెయ్యవట్టిండు… అయ్య, అవ్వ గదీనికి సమదానం జెప్పవట్టిండ్రు – “ మా వోనికి పిసగిట్ట ఏం లెవ్వు – మేం ‘గురుబోద’ వట్టినోళ్ళం. గదీని మూలంగ రాజన్న మీదికి రాజేశాజు. దేవుడు పూనిండు. గా రాజాశుని పేరు మీదనే గదా మేం పిల్లగానికి పేరు వెట్టినం – గా పేరు వున్నది గావట్టి దేవుడు రాజన్న మీది కస్తన్నాడు. పూనుతన్నడు. గందుకే గింతం మన ఖ్యాలిల లేడు మనిసి. గిది దేవుని రాజేశుని మాత్కారమే కొంటెతనమే” అనవట్టిండ్రు.” “మేం గురుబోద వట్టినోళ్ళం… జంగమైన వాని జాతి నెంచగ వచ్చె? దేవుడు పూనిన మనిసిని మీరు పిసోడు అంటారా? పర్వత వన వాసి పరిణామ వర్తన కూప వాసి కెట్టు గురుతు పడును? దేవుడు పూనినోడు, మీ మనుసులకు పిసోడు అనే అనిపిస్తది” అన్నారు.
రాజన్న యిల్లిడ్సి పెట్టి వూర్లు వట్టి తిరుగవట్టిండు. కములక్క బతుకు, సంసారం మూడు దినాల ముచ్చటయే. ఈ లోకంలో మన కలిమి అన్నట్టుగ అయ్యింది. రాజన్న సోపతిగాళ్ళతోటో, లేకుంటె ఒక్కడేనో వూర్లు తిరుగవట్టిండు. నెళ్ళకు నెళ్ళు గడ్సినంక యింటికచ్చిండు… గంతకాలం కములక్క పిల్లని వట్టుకొని అవ్వగారి యింటిమీదనే. అత్తపోరు గదిగూడ మరుమన్న అత్త పోరు…. కములక్క – వెలది చక్కదనము, వెరపైన ఈడును విభుని కరుణ లేక విగతినుండు… గసుంటప్పుడు, నెళ్ళు నెళ్ళు గడ్సినంక రాజన్న గిప్పుడు మళ్ళ యింటికి మలిగచ్చిండు… గప్పుడు, కములక్క – ఎన్నాళ్ళో వేచిన హృదయం… అందరు గూడ సంబురపడ్డారు… మనిసి మన ఖ్యాళిల పడ్డడు, మన మనిసైండు. గింత కాలం సతాయిచ్చినా గూడ గిప్పుడు తొవ్వల వడ్డడు, సుదురాయిచ్చిండుయిగ బుడమకాయ చేదు ముదిమిన తీపగు అన్నట్టుగ బతుకు యిగ మంచిగైనట్టే అనుకున్నారు. కములక్కల ఆశారాగం సాగె సుమా… రాజన్నగిప్పుడు యిగ ఎక్కడికి పోను, మంచిగ పని జేసుకుంట గిక్కడ్నే వుంట అని అత్తగారింట్లనే వున్నాడు. పెండ్లాం, పిల్లతోటి… మిసిని పని జెయ్యవట్టిండు. మంచిగనే…. రెండు మూడు నెళ్ళు వున్నడు… కములక్కకు మళ్ళా ‘నెల తప్పింది.’
రాజన్న మళ్ళా యిల్లిడ్సి ఎల్లిపోయ్యిండు. వూర్లు వట్టితిరుగుడు… సుట్టాల యిండ్లకు తెల్సినోళ్ళ యిండ్లకు పోకట… “జేబులకెల్లి పైసలు పొయ్యినై, యింటికి పోవుటానికి పైసలు లెవ్వు. యింటికి పోయ్యినంక పంపిస్త” నని జెప్పి ఆళ్ళ దగ్గెర పైసలు అడుక్కొని వూర్లు వట్టుకతిరుగుడు – పట్నం, బొంబై…
కములక్కకు కాన్పులని తల్లి గారు జైసుడు – ఆళ్ళను సాదుడు… గిప్పుడు కములక్కకు పిల్లగాడు పుట్టిండు… పుట్టిన పిల్లగాడు నెళ్ళళ్ళోడు అయినంక రాజన్న మళ్ళా దిగిండు పెండ్లాం దగ్గెరికి… గప్పుడు అత్తమామలు, బామ్మర్దులు రాజన్నకు మంచిగనే మర్యాదలు జేసిండ్రు తన్నులతోటి.
“లంజకొడుక! సెరం దప్పిన బతుకోడు! రాకట, దానికి కుడుపు జేసిపోకట… మళ్ళ రాకట, మళ్ళా కడుపు జేసిపోకట – నీ తాతగాడు సాత్తడనుకుంటన్నవారా. నుడువు బద్మాష్ బాడుకావు.” అని తిట్టి, తన్ని ఎల్లగొట్టిండ్రు…
రాజన్న నెళ్ళకు నెళ్ళు వట్టి వూర్ల మీద వడి తిరుగుడు, ఆకలికి అన్నంబు అడుగ నేర్చినవాడు బ్రతుకనేరగలడు భూమి మీద అన్నట్టుగ, తిరుగుడు మీద యాస్ట కచ్చినప్పుడు, ఆడిదాని మీద ఖ్యాళి పడ్డప్పుడు పెండ్లాం దగ్గెరికి రాకట – ఇంటియాలు విడిచి ఎట్లుండవచ్చురా… నరులు కలిగియుండి తినక రోత అని పెండ్లాం వున్నది గదా అని రాకట, పెండ్లానికి కడుపుజేసి పోకట…
కములక్క తల్లి గూడ బిడ్డెకు బయం వెట్టింది.
“ఆ సెడిపోయ్యిన లంజకొడుకు గిట్ట అస్తె, ఆన్ని దగ్గెర గిట్ట పండ వెట్టుకుంటివా, యిగ నిన్ను యింట్ల కెళ్ళి ఎల్లగొడ్తం. పో బైటికి, అత్తగారింటికి, ఆడు అస్తే పండవెట్టుకోకట, కడుపు జేసుకునుడు, కనుడు – ఎవడు మోస్తెదే మీ సెడిపొయ్యిన బతుకుల్ని” అన్నది…
గీ బయానికి కములక్క మొగడు వస్తే యిగ దొంగతనంగ సాటుకు, ఎవ్వరి కంట వడకుంట మొగన్ని దగ్గరికి సేరనిచ్చుడు, సేరదీసుడు… కాసుకున్నది కలువసిన్నది, కన్నెమనసే కట్నమన్నది అన్నట్టుగ… పరువాల తొందర… ఎంత దూరమో అది అంత చేరువ!… ఆ నాటి కలవరింత, ఈనాటి కౌగిలింత… మూసియున్న తలుపులను తీయమన్నది… మరుని కళల మించు మనసు పారు… దొంగరీతిగాక దొరుకునా మోక్షంబు!…
ఆకటికి తొలంగు ఆచార విధులెల్ల, చీకటికి తొలంగం చిత్త శుద్ధి… ఓర్చి నడతునన్న నోర్పురాదు… కామాగ్నిలో లక్క కరిగినట్లు… వయస్సు సెగకు చెంతనున్న చెడునటే తాపంబు… ఇన్ని నాళ్ళ నా పరువం నిన్ను జేరుకుందిలే… పోలియలుక నాటి కూటమి… వయసుతోటి మనసేమో పోరుతున్నది.
రాజన్న, మళ్ళ, పెండ్లానికి నెలతప్పిచ్చి ఎల్లకున్నడు… కుమ్మరి కొక ఏడు, గుడియకు నొకనాడు… రాజన్న బతుకు రంగ రంగ అని… కములక్క బతుకు మొగుడు లేని బతుకు.. కములక్కకు గిప్పుడు మళ్ళ ఆడపిల్ల… తల్లి తోటి గలిసి నలుగురు…
గిప్పుడు బామ్మర్దులు బయానికి గావచ్చు యిగ రాజన్న మలిగిసూడ లేదు… ఏడేడవున్నడో, తిరుగుతున్నాడో… కములక్క పిల్లగండ్ల పెరుగుతాండ్రు… కములక్క బజాట్లె కాయగూరలమ్ముక పిల్లగండ్లను సాదుకుంట బతుకవట్టింది. మొగడు బతికి సచ్చిన జమ. పిల్లగండ్లకు తండ్రి తెలువది…
కములక్క పిల్లగండ్లు పెద్ద గైండ్ర… కములక్క అత్తమామలు కాలం జేసిండ్రు…
కములక్క అవ్వగారింటి దగ్గర్నే గుడిసెల వుండవట్టింది… పిల్ల గండ్లకు పెండ్లిళ్ళు జేసింది… పిల్ల గండ్లకు పిల్లగండ్లు గూడ పుట్టిండ్రు..
రాజన్న గిప్పుడు వూరికి మలిగచ్చిన కవరు అందింది. పూరాగ మంచిగ లేడు. సచ్చెటట్టుగనే వున్నడు అన్న కవరు అందింది. గని పెండ్లాం, పిల్లగండ్లు ఎవ్వరు గూడ గా కవరుకు సమాదం యయ్యలేదు. రాజన్నను సూసుటానికి పోలేదు… గప్పుడు రాజన్నే పెండ్లాం, పిల్లగండ్ల దగ్గెరకచ్చిండు… బతికెటట్టు లేదు, సచ్చెటట్టుగనే వున్నాడు. పురాగ సిక్కి పోయ్యి, మంచం పట్టి… గని, కములక్క మొగన్ని జూసిందేమో గని, మొగన్ని మందలియ్యలేదు, మాట్లాడేలేదు… పిల్ల గండ్లకైతే తండ్రి తెలువనే తెలువదాయె…. అత్త మామలు, బామ్మర్దులు ఎవ్వరు గూడ రాజన్నతోటి మాటన్నా మాట్లాడలేదు. రాజన్న కూకోని, కూకోని ఎల్లి పోయ్యిండు…
గొన్ని రోజులైనంక కవరచ్చింది, ఏదో వూర్లె రాజన్న సచ్చిపోయ్యిండు అని…
గని, పెండ్లాం పిల్లగండ్లు ఎవ్వరు గూడ పోలేదు – రాజన్న పీనుగుని సూసుటానికి గని, బొంద వెట్టుటానికి గని…. దినాలు జేసుటానికి గని, పిట్టకు వెట్టుటానిక గని.
కములక్క బతుకుల మొగడన్నోడు పిల్ల గండ్ల సిన్నగున్నప్పుడు పోతె – పిల్లగండ్లకు పిల్లగండ్లు పుట్టినంక మలిగి అచ్చిండన్నమాట… పెండ్లాం ఎవరు, మొగడెవరు, తండ్రి ఎవ్వరు, పిల్లగండ్లెవ్వరు? మనసు విరిగెనేని మరియింట నేర్చునా?… మాగిరాలిన పళ్ళు మరల చెట్టుకు బొవు అన్నట్టుగ బతుకులు రోసిన కములక్క పిల్లగండ్లు, రాజన్న తోటి దేహ సంబంధులు తెగకాలి సంగెళ్ళు జీవసంబంధులు జిగ్గరుగుండె అన్నట్టుగ గా సమందాల ముళ్ళని ఎప్పుడో యిప్పెసుకున్నారు… మొగడు బతికి వున్నంత కాలంల గూడ, కములక్క బతుకు తనకు నైన వాడు తానొక్కడే యగున్ అన్నట్టుగనే గడ్సిపోయ్యింది. కములక్క బతుకు గిప్పుడు అరువైలల్ల ఎట్లవున్నదో గప్పుడు యిరవైలల్లగూడ బ్రతుకంత బాధగా కాలం కరిగిపోయ్యింది.పగలైనా, రైయైనా ఎడారిలో ఒకటేగా అన్నట్టుగానే అయ్యింది.గా బతుకు… గిప్పుడు రాజన్న సచ్చింపోయ్యిండు అంటే తలకు బాసిన ఎంట్రిక ఏడ పోతే ఏంటిది, ఎట్ల పోతే ఏంటిది, ఏమైతే ఏంటిది అన్నట్టుగనే అనుకున్నరు…. కొంకన్నక్క జావ గొర్రెలేమిటి కేడ్చు అన్నట్టుగ రాజన్న సచ్చినందుకు కములక్క సాటుకు గుడ్లు కుక్కుకున్నదేమో గని, గది గూడ శెపిచ్చుకుంటనే ఏడ్సిందమో… వున్న కాలమంతల ఎవ్వరికేం పని కట్టినోడు? అని… రాజన్న తనకు తాను గిప్పుడు జచ్చిండు, గని, పెండ్లాం పిల్లగండ్లకు నాడే సచ్చిపోయ్యిండాయె. పెండ్లానికి మట్టుకు ఎన్నెన్నో సార్లు సచ్చిపోయ్యిండు- నెల తప్పిచ్చుడు.. సచ్చుడు. గట్ల గిన్ని సార్లు జచ్చె… కములక్క బతుకుల గప్పుడు వున్నది, గిప్పుడు పోయ్యిందల్ల, మొగడేం గాదు- గప్పటి దాన్కవున్నాయి, గిప్పుడు పొయ్యినయల్ల ఒక్క బొట్టు, మట్టెలు, పుస్తెలు…. గంతనే… మగని కాలమందు మగువ కష్టించిన, సుతుల కాలము నందు సుఖము జెందు అన్నడు తత్త్వం జెప్పినోడు… మొగడు బతికి వున్న కాలంలో, వుండి లేని జమల కాలంల గూడ కములక్క కష్టం జేసుకనే పిల్లగండ్లని పెద్ద జేసింది, గిప్పుడు గూడ తను కాయగూరలు అమ్మకుంటు తన బతుక్కుతనే సంపాయించ్చుకొంది ఎల్లది- సుతుల కాలమందు గూడ గంత గానం ఏం సుకం లేదు, తత్వం జెప్పినోడు అన్నట్టుగ… సుతుల బతుకు గూడ గాపైటే ఆళ్ళ బుతుకు పుండ్ల తడి ఆళ్ళదే…
