మున్సిపాలిట్రిక్స్ కథలు

[dropcap]డా[/dropcap]క్టర్ దీర్ఘాసి విజయభాస్కర్ రచించిన ‘మున్సిపల్ కథలు’ కేవలం మున్సిపాలిటీలలో జరుగుతున్న యదార్థ గాథలే కాదు, రాజకీయ విశ్వరూపాన్ని, పాలిటిక్స్, ట్రిక్స్ లను మన కళ్ళ ముందు ఉంచే కథలు.

“ఒక్కొక్కరికి ఒక్కొక్క సమయంలో ఒక్కొక్క విధంగా అర్థమయ్యే దాన్ని ‘గవర్నమెంట్ రూల్’ అని చెప్పుకోవచ్చు”..

“పక్క ఊరిలో నీ స్వంత పనిని ప్రభుత్వపు ఖర్చు పై చక్కపెట్టుకోవటాన్ని ‘టూరు’ అంటారు”..

ఇలాంటి తమాషా విసుర్లు, చెణుకులు, సెటైర్లు ముళ్ళపూడి వెంకటరమణ గారి ‘రాజకీయ బేతాళ పంచవింశతిక’ లో చూడవచ్చు.

అధి అనే ఉపసర్గకు ఎత్తిపొడుపు, తిరస్కారం, నిందించు అన్న అర్థాలున్నాయి. క్షిప అనగా ప్రేరేపించుట అని అర్థం. Act of blaming or finding fault with – ఈ అర్థంలో ఆంగ్లం లోని satire కి తెలుగులో ‘అధిక్షేపం’ అనే పదాన్ని సమానార్థకంగా ఉపయోగించవచ్చు.

తెలుగులో రాజకీయ అధిక్షేప రచనలు తక్కువే వచ్చాయని చెప్పాలి. పాలగుమ్మి పద్మరాజు గారి ‘రెండవ అశోకుడి మూణ్ణాళ్ల పాలన’, ఆనందారామం గారి ‘ఇంద్ర సింహాసనం’ వంటివి కొన్ని నవలలు రాజకీయ అధిక్షేప నవలలు. శ్రీశ్రీ, కాళోజీ, గజ్జెల మల్లారెడ్డి తమ కవితల్లో రాజకీయ అధిక్షేపాన్ని విస్తారంగా ప్రయోగించారు. కుటుంబరావు గారి ‘దిబ్బ రాజ్యం’ కథలు రాజకీయ వ్యవస్థను అధిక్షేపిస్తాయి. రావిశాస్త్రి గారి చాలా కథల్లో రాజకీయాధిక్షేపం ‘వర్గ సంఘర్షణ’ ముడిపడి కనిపిస్తుంది. ఇక తమ శాఖకు సంబంధించిన కథల విషయానికి వస్తే కొందరు పోలీస్ అధికారులు తమ డిపార్ట్మెంట్‌కు సంబంధించిన, లేదా కొన్ని కేసుల గురించి కథలు రాసారు.

డాక్టర్ దీర్ఘాసి విజయభాస్కర్ తను కమీషనర్‌గా పనిచేసిన ‘మున్సిపాలిటీ’ లో నిత్యం జరుగుతున్న రాజకీయాల్ని, అవకతవకల్ని, ఎత్తులకు పై ఎత్తుల్ని, కడుపు మంటల్ని, కడుపు పై కొట్టే అన్యాయాల్ని నిస్సంకోచంగా, స్పష్టంగా, ‘అధిక్షేపాన్ని’ ఆయుధంగా తీసుకొని రాసిన కథలు ‘మున్సిపల్ కథలు’.

ఎన్నో ఆశయాలతో, ప్రజలకు ఎంతో మంచి చేయాలన్న ఆశతో డిపార్ట్మెంట్‌లో జాయిన్ అయిన విజయభాస్కర్‌కి క్రమక్రమంగా అంతకు ముందున్న భ్రమలన్నీ తొలగిపోయి, వ్యవస్థ లోని లోపాలు, వ్యక్తులు వాటినెలా తమ స్వార్థానికి ఉపయోగించుకొంటున్నారో అర్థమైంది. అందరిలా వెల్లువలో కొట్టుకుపోకుండా తనకు చేతనైనంతగా సామాన్య ప్రజలకు, ముఖ్యంగా అట్టడుగు కార్మిక వర్గాలకు న్యాయం జరిగేలా కృషి చేసారు. అంతే కాకుండా ధైర్యంగా ఆయా సంఘటనల్ని వ్యంగ్యంగా, సెటైరికల్‌గా కథలుగా రాసారు.

ఈ కథా సంపుటిలో ఉన్న 21 కథల్లో తలమానికమైనది ‘లాలన పాలన’. భార్య శారద మున్సిపల్ ఛైర్‌పర్సన్‌గా ప్రమాణ స్వీకారం చేస్తుంటే, భర్త సుబ్రహ్మణ్యం ఇక పెత్తనమంతా తనదేనని, ఆమె కేవలం డమ్మీగా ఉంటుంది, తనే చక్రం తిప్పవచ్చని ఊహల్లో తేలిపోయాడు. ఇది ఈనాటి సమాజంలో మనం చూడవచ్చు. తనకు అవకాశం రాకుండా, విమెన్ రిజర్వేషన్‌తో తన భార్యకు అవకాశం వస్తే భర్తే వెనక ఉండి రాజకీయం నడిపించడం జరుగుతోంది.

(“మా వార్డులో పనులన్నీ సక్రమంగా జరుగుతున్నాయని మా ఆయన చెప్పమన్నారు” అని అమాయకంగా ప్రెస్‌కి ఒక కౌన్సిలర్ చెప్పడం నేను స్వయంగా విని విస్తుబోయాను ఒకసారి. మర్నాడు పేపర్ల లో దీని గురించే చర్చ.)

కానీ ఈ కథలో శారద సమర్థవంతంగా పట్టణమంతా సుడిగాలి పర్యటన చేసింది. పరిస్థితులను చూసింది. సమస్యల్ని అర్థం చేసుకొంది. ఇంజనీరు, శానిటరీ ఇన్స్పెక్టర్లను, టౌన్ ప్లానింగ్ స్టాఫ్ అందర్నీ ప్రశ్నించింది. పనులు చేయించింది. ఆడ ఆఫీసర్స్ ఎంత పెద్ద పొజీషన్‌లో ఉన్నా, ‘ఆమె’ కి ఏం తెలుసు అన్న చులకన భావం పురుషుల్లో ఉండడం సాధారణంగా చూస్తుంటాం. కానీ శారద తాను పని చేస్తూ, మిగిలిన వారి చేత చేయించడంతో అందరి నోళ్ళూ మూతబడ్డాయి. కానీ తీరా ఇంటికి వస్తే భర్త గారు “ఏ ఫైల్ మీద సంతకం చేయాలన్నా నన్ను అడుగు. నీ సొంత తెలివితేటలు ప్రదర్శిస్తే మున్సిపాలిటీ ఆఫీసర్స్ ముంచి పారేస్తారు” అన్నాడు అక్కసుగా‌.

చాలా తాపీగా, ఆత్మవిశ్వాసంతో చెప్పింది శారద – “నేను స్త్రీని. మీ పురుషుల కంటే రెండింతలు ధైర్యం, నాలుగింతల సమయస్ఫూర్తి, ఆరింతల చతురత, ఎనిమిదింతల సామర్థ్యం ఉన్నదాన్ని. పిల్లల్ని కడుపులో పెట్టుకొని తొమ్మిది నెలలు ఎలా రక్షించడమో తెల్సిన మాతృమూర్తిని. ఈ పట్టణ ప్రజల్ని మున్సిపాలిటీని ఐదు సంవత్సరాలు నా గుండెల్లో పెట్టుకొని ఎలా రక్షించడమో తెలీదా! ఆడదానికి తెల్సింది లాలనే కాదు – పాలన కూడా!!”

స్త్రీ ఉన్నత వ్యక్తిత్వాన్ని, మహోన్నత కార్యనిర్వహణా సామర్థ్యాన్ని సమర్థించిన రచయిత అభినందనీయులు.

పుట్టిన బిడ్డ మలమూత్రాలను శుభ్రం చేసే తల్లితో మున్సిపాలిటీని పోల్చిన అద్భుతమైన కథ ‘అమ్మ’లో గొప్ప నిర్వచనం ఉంది – “పొద్దు పొడిస్తే నీ చెత్తా చెదారం ఎత్తి, రోడ్లు ఊడ్చి, కాలువలు శుభ్రం చేసి, నీకు నీళ్ళిచ్చి, లైట్లేసి, రోడ్లు వేసిన మున్సిపాలిటీ ‘అమ్మ’తో సమానం. దానికి పన్ను కట్టేవాడు గొప్పవాడు”. తను పని చేస్తున్న శాఖను గౌరవంగా భావిస్తూ, ప్రజలకి అది చేస్తున్న సేవలను మనస్ఫూర్తిగా చెప్పడం ఈ రచయిత యైన కమీషనర్ గారి చిత్తశుద్ధికి నిదర్శనం.

కానీ.. ఆ ఆనందం, అంతఃకరణశుద్ధి వెల్లివిరవడం లేదా శాఖలో అని చెప్పకతప్పదు. అక్కడ లోలోపల జరిగే రాజకీయ చదరంగంలో చచ్చిపోయిన భటులెందరో, ఊహించని ఎత్తులు వేసి సింహాసనం అధిష్ఠించి, అధికారం చెలాయించిన రాజు, మంత్రులెందరో నిర్మొహమాటంగా చెప్పారు రచయిత.

పూట గడవక పొట్ట చేత పట్టుకుని మున్సిపాలిటీ కొచ్చిన ఒక సెట్లర్ తర్వాత ఎలక్షన్‌లో డిసైడింగ్ ఫ్యాక్టర్ – కాలువ ఎంక్రోచర్ – చిన్న కాంట్రాక్టర్ – మున్సిపాలిటీ మీడియేటర్ – కాంట్రాక్టర్‌లా ఎలా ఎదిగాడో చెప్పిన కథ ‘భయం’.

“రాజకీయాల్లో ఎదగాలంటే నాయకుడంటే భయమైనా ఉండాలి. భక్తి అయినా ఉండాలి” అని గుంటెప్ప నమ్మి, ఆ భయంతోనే ప్రజలు తన చుట్టూ తిరిగేలా పథకం వేసాడు. ఆ పథకం సాలెగూడులో అమాయకంగా చిక్కుకొని గింగిర్లు తిరుగుతున్న రిటైర్డ్ ఉద్యోగి రామ్మూర్తిని చూస్తే “నేతి బీరకాయలో నెయ్యిని వెదికినట్లు ప్రజాస్వామ్యంలో కూడా వెదకాలి” అనిపించక మానదు. “ప్రజల్ని ఒక రకమైన ఆలోచనల్లోకి నెట్టి నాయకులు మరో రకమైన ఆలోచనలు చేసేదాన్నే రాజకీయమంటారు” అని చదవగానే ఊసూరుమనిపిస్తుంది.

పేదప్రజలు చిన్న బంకులు వేసుకొని వ్యాపారాలు చేసుకొని బ్రతుకుతారనే మంచి ఆశయం గలవాడు ఓ కమీషనర్. చప్పున ప్రహరీ గోడ కట్టేసి, “ఆ స్థలం నాదే” నంటూ పేపర్లు పట్టుకొని సాయినాథ్ అనే వ్యక్తి రావడంతో అవాక్కయి, అయినా పట్టుదలతో ప్రహరీ గోడని డెమాలిష్ చేయమని టౌన్ ప్లానింగ్ ఆఫీసర్‌కి చెప్పాడు. సాయినాథ్ కోర్టు కెళ్ళి స్టే ఆర్డర్ తెచ్చుకోవడం, ఆ కేస్ రెండేళ్ళు నలిగి, చివరికి ఆ స్థలం సాయినాథ్‌దే అని తీర్పు రావడం వెనుక ఏ ఏ శక్తులు పని చేసాయో, ఎవరెవరికి ఎంత ముట్టిందో తెలియాలంటే ‘డిమాలిషన్’ కథ చదవాల్సిందే.

‘కాశీ గంగ’ మరో మంచి కథ. ఒక మామూలు వ్యక్తి గంగన్న తన ఇంటికి పంపు శాంక్షన్ చేయించుకోవడం, పైపులు వేయించుకోవడం, నీళ్ళు రేపు వస్తాయి మాపు వస్తాయి అని ఎదురుచూస్తూనే, ఏమీ చేయలేక, ఎవరికీ అనలేక ఆ దిగులుతోనే ప్రాణాలు వదలడం విషాదం. మున్సిపల్ రూల్స్ ప్రకారం కొళాయి కోసం ఆరు వేలు కట్టాలి, ఓవైటీ స్కీం కింద అయితే పన్నెండు వేలు. గంగన్న పన్నెండు వేలు కట్టాడు. చిల్లర ఖర్చులు అంటూ మరికొంత తీసుకొంటూ, తాపీగా, నత్తనడకన మున్సిపాలిటీ వాళ్ళు పైపులు వేసారు. మర్నాడు ఎలక్ట్రిసిటీ వారు వచ్చి సరిగా చూడక ఆ పైపులు పడగొట్టడం, మళ్ళీ పైపులు వేయడం, ఆ తర్వాత రోడ్డు వెడల్పు చేయాలని పగలగొట్టడం.. మళ్ళీ పైపులు వేయడం.. ఈసారి టెలిఫోన్ డిపార్ట్మెంట్ వారు వచ్చి పగలగొట్టడం.. ఎంత ఘోరం! అన్యాయం! ఎవర్ని అడగగలం! హృదయ విచారకరమైన ఈ కథ చదువుతుంటే ముళ్ళపూడి వారి ‘ఎండని చేప’ కథ లో – ఈ ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో లోపాన్ని ఒక శాఖ మరొక శాఖ మీద వేసుకోవడం, చివరికి పేదవాడికి న్యాయం మృగ్యమవడం గుర్తొస్తుంది.

ఓ మోస్తరు పెద్ద వర్షం వస్తే – లోతట్టు ప్రాంతాలే కాక హైదరాబాద్ నగరం నీళ్ళలో తేలుతున్నట్టు అవుతోంది. ట్రాఫిక్ జామ్ అవడం, ఒక్కోసారి పడవలు ద్వారా మనుషులను చేరవేయడమూ జరుగుతోంది. సరియైన మాస్టర్ ప్లానింగ్ లేకపోవడం, ఎండిపోయిన కాలువలు పై ఇళ్ళు, అపార్ట్మెంట్స్ కట్టడం కారణం అని చెప్పవచ్చు. దీని వెనుక ధనదాహం మాత్రమే కాక రాజకీయ నాయకుల తంత్రమూ ఉంది. ఎన్నికల ముందు ప్రజలకి చేసిన వాగ్దానాలలో బడుగులకు ఇళ్ళు, బతకడానికి చిన్న కొట్టాలు వేసుకోడానికి స్థలాలు ఇవ్వడం ప్రధానంగా ఉంటుంది. తీరా చూస్తే అంతంత విశాలమైన నివాసయోగ్యమైన ఖాళీ స్థలాలు ఉండవు. ఈ ఉదంతమే ‘పెద్ద కాలువ’ కథ.

“ఈ స్వతంత్ర విశాల ప్రజాస్వామిక దేశంలో ప్రజల అవ‌సరాల పునాదిపై ఒక కొత్త నాయక వృక్షం మొలకెత్తడానికి బీజం పడింది”! తత్పరిణామం – ఛైర్మన్ గారి అనుమతితో ముసలీ ముతకా తల్లీ పిల్లా అందరూ పలుగూ పారా తట్టా బుట్టా పట్టుకొని వచ్చి పెద్ద కాలువకి రెండు వైపులా కప్పెట్టేసారు. చకచకా గుడిసెలు వేసుకొన్నారు. మరి వర్షాలొస్తే..? పరిస్థితి మనకు తెలిసిందే! గుంటెప్ప, వీరాంజనేయులు పాత్రలు ఈ కథల్లో తరచుగా కనిపిస్తున్నారంటే వాళ్ళు నిజ జీవితంలో ఉండే ఉంటారు.

మున్సిపల్ ఛైర్మన్, బడా కాంట్రాక్టర్‌లు, కౌన్సిలర్‌ల మధ్య నిజాయితీ గల ప్రభుత్వ ఉద్యోగి కమీషనర్ ఎలా నిస్సహాయంగా చిక్కుకుపోతాడో, ‘పాలసీ మేటర్, రూల్స్’ అంటూ గింజుకొంటే ఎలాంటి ఓటమిని ఎదుర్కొంటాడో ‘తేడా’, ‘ప్రారంభోత్సవం’, ‘ట్రాన్స్ఫర్’ కథల్లో చూడవచ్చు.

రాజకీయాల్లో ‘కులం’ ప్రథాన పాత్ర వహించటం ముందు నుంచీ ఉన్నదే. స్టేజ్ మీద “కులమత రహితంగా” ప్రజలను పరిపాలిస్తాం అని చెప్పిన నాయకులే నాలుగు గోడల మధ్య మంచికైనా చెడుకైనా మొదట ‘కులం’ స్టాంప్ నే వాడతారు. ‘పుట్టినిల్లు’ కథ మంచి ఉదాహరణ.

సంపన్నులు అనే స్టేటస్ పునాది మీద మేడ కట్టుకున్న డబ్బు జబ్బు చేసిన వారు తరుచుగా ‘చులకన’గా అనే మాట ‘అలగా జనం’. ‘ఛైర్మన్ గారి భార్య’ తన ముద్దుల కూతురు పుట్టిన రోజుకి బంధువులు, ఫ్రెండ్స్‌కి ఖరీదైన చీరలు, గిఫ్ట్‌లు కొని, తనింట్లో పనిచేసే చంద్రమ్మకి షాప్‌లో అడిగి మరీ తక్కువ ధరకి చీర కొనింది. యాక్సిడెంట్‌లో కొడుకుని కోల్పోయిన చంద్రమ్మ యజమానురాలి బిడ్డపై ప్రేమను పెంచుకొని, దాచుకున్న డబ్బంతా వెచ్చించి బంగారు గొలుసు చేయించింది. ఇక్కడ ఎవరు ‘ధనవంతులు’? ఎవరు ‘పేదవారు’? అదీ ‘దేనిలో’? ఎవరి మనసు విశాలం? ముఖమూ, మనసూ కుంచించు పోయిన ఛైర్మన్ గారి భార్య చంద్రమ్మని పని లోంచి తీసేసి హాయిగా నిద్రపోయింది – అనడం మనుషుల్లోని సంకుచిత్వాన్ని తేటతెల్లం చేస్తోంది.

డబ్బు చేసే మాయాజాలం, మనిషిని నడిపించే ‘కులం’ భావన, ‘మనోడే’ అనుకోవడంలో లుప్తమై పోతున్న మానవ సంబంధాలు, కలియుగంలో చాలా సాధారణంగా జనాల్ని గెలిచేస్తున్న ‘లంచావతారం’, గేలి చేయబడుతున్న నిజాయితీ.. వీటన్నిటికీ అద్దం పడుతున్నాయి ఈ కథలు.

దుర్గయ్య మున్సిపాలిటీలో పాకీ పనివాడు. వాళ్ళ తాతల కాలంలో మనుషుల మలాన్ని గంపల్లో ఎత్తి నెత్తి మీద పెట్టుకొని ఊరవతలికి తీసుకెళ్ళేవారు. సెప్టిక్ లెట్రిన్లు వచ్చాక చాలా మున్సిపాలిటీల్లో ఆ పని ఇప్పుడు లేదు కానీ, పాకీ పనివారందర్నీ డ్రైనేజీలు కడగడానికి, కమ్యూనిటీ లెట్రిన్లు శుభ్రం చేయడానికి ఉపయోగిస్తున్నారు. కోటయ్య లాంటి మహా పండితుడు, ఖరీదైన పూజల్ని తన ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించే నాయుడు, దుర్గయ్య ముగ్గురు చనిపోయి దేవుని దగ్గరకు వెళ్ళారు. నారదుడు తన న్యాయవాదనలు శివపార్వతులకు వినిపించి, దుర్గయ్యని స్వర్గానికి పంపించే తీర్పు ఇప్పించారు రచయిత ‘స్వర్గప్రాప్తి’ కథలో.

పారిశుధ్య కార్మికుడు, వర్కర్స్ యూనియన్ లీడర్ అయిన ఉలికుంటప్ప శవయాత్ర సాగుతూ మున్సిపల్ ఆఫీస్ కాంపౌండ్‌లో ఉన్న పెద్ద మర్రి చెట్టు కింద కాసేపు ఆగినందుకు ఎన్నెన్నో అపశకునాలు, అఘాయిత్యాలు జరిగాయని గగ్గోలు పెట్టే నాయకులున్నారు కానీ అతను పెన్షన్ అందుకోకుండానే చచ్చిపోయాడని, అతని కుటుంబం వారికి కారుణ్య నియామకం అందలేదని అడిగేవారు లేరంటారు రచయిత ‘మర్రిమాను’ కథలో.

ఛైర్మన్ గారింట్లో ఎన్నాళ్ళ నుండో నమ్మకంగా పనిచేస్తున్న పనిమనిషి ‘చాకిరీలో తన ఆధిపత్యం’ కోసం అమాయకంగా అమ్మగారి వియ్యంకుల పనిమనిషితో గొడవ పెట్టుకుంటే – నిర్దాక్షిణ్యంగా పోలీసులకు అప్పగించిన పెద్దింటి వారి కథ ‘అలుకుగుడ్డ’.

ఊరంతటినీ శుభ్రపరిచేది మున్సిపాలిటీ. కానీ తనలోనే కల్మషాన్ని నింపుకొంటోంది. ఊరంతటికీ నీటిని సప్లై చేసే మున్సిపాలిటీ తననే కాల్చివేస్తున్న అగ్నిని ఆర్పుకోలేక పోతోంది.

కలుషితమై పోతున్న మున్సిపాలిటీని కథలు కథలుగా వివరించారు డాక్టర్ విజయభాస్కర్. పరిష్కారాన్ని యోచించడం పాఠకులకు వదిలివేసారు. ఇవి కాలక్షేపం కథలు కావు. ఈ కథల వెనుక ఒక నిజాయితీ కల అధికారి ఆవేదన కనిపిస్తోంది. ఆయన ప్రయత్నాన్ని అభినందించాల్సిందే.

సంఘం లోని పలు పోకడలను, పెడ ధోరణులను వెల్లడిస్తూ, సూటిగా ప్రశ్నిస్తూ, అణగారిన వర్గాల వైపు నిలబడి విజయభాస్కర్ రచించిన కుర్చీ, పులి స్వారీ, బ్రహ్మరాత, గాలి బతుకులు వంటి నాటకాలు పాఠకులను, ప్రేక్షకులను ఆకట్టుకోవడంతో 9 నందులు ఆయన ఇంటికి నడిచి వచ్చాయి. ఇంగ్లీష్, హిందీ, కన్నడ, మణిపురి, బెంగాలీ భాషల్లోకి అనువదింపబడ్డాయి. ఆ నాటకాలు దేశమంతా ప్రదర్శించబడ్డాయి. ప్రతిష్ఠాత్మకమైన కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు 2010లో అందుకొన్నారు. తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం పురస్కారం, గురజాడ పురస్కారం అందుకొన్న విజయభాస్కర్ గారి నాటక సాహిత్యం పై ఉస్మానియా యూనివర్సిటీ, ఆచార్య నాగార్జున యూనివర్సిటీ, ఆంధ్రా యూనివర్సిటీ నుండి పరిశోధకులు పిహెచ్.డి. పట్టాలు అందుకొన్నారు. CCRT New Delhi ద్వారా విజయభాస్కర్ ఆంగ్ల నాటకాలపై Upliftment of the Oppressed in Dr. D. Vijayabhaskar’s Dramas అనే శీర్షికతో JRF చేస్తున్నారు.

నాటక చట్రాలలో ఇమడని అంశాలను కవితల్లోను, కథల్లోను ఆవిష్కరిస్తారాయన. (వారి దీర్ఘ కవిత ‘మహా శూన్యం’ ను గతంలో నేను విశ్లేషించాను.)

డాక్టర్ దీర్ఘాసి విజయభాస్కర్ (డైరెక్టర్, సాంస్కృతిక శాఖగా) ఉద్యోగ బాధ్యతల నుండి విశ్రమించినా.., ఆయన కలం అవిశ్రాంతంగా తన లక్ష్యసాధనలో కృషి చేస్తుందని ఆయన వ్యక్తిత్వం ఎరిగిన వారందరికీ తెలుసు.

***

మున్సిపల్ కథలు (కథాసంపుటి)
రచన: డా. దీర్ఘాసి విజయ భాస్కర్
పేజీలు: 144
వెల: ₹ 150/-
ప్రతులకు:
నవచేతన, ప్రజాశక్తి, నవతెలంగణ బుక్ హజ్, నవోదయ బుక్ హౌస్.
పాలపిట్ట బుక్స్, హైదరాబాద్ – 9848787284
రచయిత: 9494366698