[dropcap]సి[/dropcap]నిమా, సంగీతం కళలు, క్రీడలు – ఇలా ఏ రంగమైనా, అందులో విశేష ప్రతిభ కనబరిచిన అలనాటి కొందరు వ్యక్తుల గురించి, వారి జీవితంలోని కొన్ని విశిష్ట ఘటనల గురించి, ఉదాత్త ఆశయాలతో జరిగిన కొన్ని కార్యక్రమాల గురించి అరుదైన విషయాలను అపరూపమైన చిత్రాలతో ‘అలనాటి అపురూపాలు‘ పేరిట సంచిక పాఠకులకు అందిస్తున్నారు లక్ష్మీ ప్రియ పాకనాటి.
దంటు హేమలత: విధి వంచనా లేక ప్రేమ వైఫల్యమా?
హేమలత 1921లో పెద్దాపురంలో జన్మించారు, కానీ ఆమె బాల్యమంతా ఎక్కువగా బందరులో గడిచింది. బాల్యం నుంచే నటనపై మక్కువ పెంచుకున్నారావిడ. సినిమాలలో తన అదృష్టానికి పరీక్షించుకునే ముందుగా ఆమె రంగస్థలంపై అతి చిన్న పాత్రల నుంచి పూర్తి నిడివి పాత్రల వరకూ నటించారు. కొద్దిగానే చదువుకున్నా, ఆమె గొప్ప మర్యాదస్తురాలు. దర్శకులు జగన్నాథ్ (సుప్రసిద్ధ రచయిత్రి కళ్యాణి సుందరి భర్త. ఆమె కథలు ‘అలరాస పుట్టిల్లు’, ‘మాడంత మబ్బు’ ఆ రోజులో బాగా పేరుపొందాయి) హేమలతని గుర్తించి ‘భలే పెళ్ళి’ (1941) సినిమాలో ఒక వేషం ఇచ్చారు. ఆ సినిమాలో ఆమె చక్కని హాస్య పాత్ర పోషించారు. ఆ సినిమాలో ఆమె, సహపాత్రధారుడు డాక్టర్ శివరామకృష్ణయ్య చేసిన సందడికీ, ప్రేక్షకులు రేకులెగిరిపోయేలా నవ్వారట. కామెడీ ఆర్టిస్టుగా బాగా ప్రసిద్ధులయ్యారామె. అయితే హాస్యనటి అని ముద్ర పడడం ఇష్టం లేక ఆమె సీరియస్ పాత్రల వైపు మొగ్గు చూపారు. కె. వి. రెడ్డి గారిని కలిసి తనకి గంభీరమైన పాత్రలు ఇవ్వవలసిందిగా కోరారు. అయితే హాస్యనటిగా ఆమెకి ఉన్న ఇమేజ్ సీరియస్ పాత్రలు పోషించడంలో ప్రతిబంధకం అవుతుందని ఆయన అంగీకరించలేదు. తనని నిరాశపరచవద్దని ఆమె ఆయనను బ్రతిమాలుకున్నారట. చివరికి ఆమే నెగ్గారు. ‘భక్త పోతన’ (1943) సినిమాలో నాగయ్య భార్యగా సీరియస్ పాత్ర లభించింది. ఒక కామెడీ ఆర్టిస్టు ఈ పాత్రని ఎలా పోషించారో చూడాలని విమర్శకులు అందరూ శ్రద్ధగా పరిశీలించారట. ఆ పాత్రలో ఆమె చూపిన హుందాతనానికి సుప్రసిద్ధ దర్శకులు బి.ఎన్. రెడ్డి ఆమె అభిమానిగా మారారు. తన విభిన్నమైన నటనతో ఒక్కసారి విమర్శకులందరి నోళ్ళు మూయించారు. దేవత, తెనాలి రామకృష్ణ, అపవాదు, జీవన్ముక్తి, సత్యభామ, ఘరానా దొంగ, పత్ని, చెంచులక్ష్మి, భీష్మ, లక్ష్మమ్మ, పరమానందయ్య శిష్యులు, భలే రాముడు, బ్రతుకు తెరువు, అనార్కలి తదితర సినిమాలలో నటించారు. ‘త్యాగయ్య’ సినిమాలో త్యాగయ్య సోదరుడు జపేశంగా నటించిన లింగమూర్తి భార్యగా హేమలత నటించారు. అప్పటి నుంచి ఆమెను ‘ఆంధ్రా లలితా పవార్’ అని వ్యవహరించసాగారు. ‘గృహప్రవేశం’ సినిమాలో ఆమె పోషించిన ‘తులసమ్మక్క’ పాత్రని ఎవరు మరిచిపోగలరు? అందరినీ కలుపుకుపోయే స్వభావం ఉన్న హేమలత ప్రతీ ఒక్కరికీ వినోదం అందించేవారు. షూటింగ్ విరామాల్లో ఆమె కొంటె కబుర్లు, ఆమె కవితలూ అందరినీ ఆకర్షించేవి. ఆమె ముందు నవ్వినా, వెనుకగా ఆమె పెద్దాపురం నేపథ్యం చూపించి, ఆటపట్టించేవారు జనాలు. అందరితో సరదాగా ఉండే తన స్వభావం వల్ల ఆమె ‘ఒకరి’ ఆకర్షణకు లోనయ్యారు. ప్రేమ, వ్యథల ఈ సంబంధంలో ఆమె కృశించిపోయారు. ఆమె ‘మంత్రదండం’ అనే సినిమాని నిర్మించి, ‘మంత్రదండం హేమలత’గా ప్రసిద్ధులయ్యారు. ‘గౌరీ మహత్యం’ అనే సినిమాని కూడా నిర్మించారు. ‘కలికాలం’ అనే సినిమా ప్రారంభించారు గాని అది అసంపూర్ణంగానే మిగిలిపోయింది. ‘ఋష్యశృంగ’ సినిమా హక్కులు తొలుత హేమలత వద్దే ఉండేవి, కాని ముక్కామల ఆ హక్కులు తీసుకుని హారనాథ్, రాజసులోచనలతో ఆ సినిమా తీశారు. ఆమె ప్రియుడు వ్యసనాలకు బానిసకాగా, ఆమె తన భర్తనీ, కూతురిని నిర్లక్ష్యం చేశారు. అతన్ని మార్చాలని ప్రయత్నించినా ఉపయోగం లేకపోయింది. ‘రోజులు మారాయి’ (1955) చిత్రం తర్వాత ఆమె పేరు అంతగా వినబడలేదు. సినీ పరిశ్రమలో ఆమె కున్న ఏకైక స్నేహితురాలు లక్ష్మీకాంత (‘పాతాళబైరవి’ సినిమాలో ‘వగలోయ్ వగలు’ పాటకి ప్రసిద్ధి. ఈ నర్తకి కథ కూడా విషాదాంతమే) మాత్రమే. తరువాతి కాలంలో ఆమె ఆత్మహత్య చేసుకున్నారని కొందరంటారు. సహజ మరణమేనని మరికొందరంటారు. ఏదేమైనా ఒక అద్భుతమైన నటిని కోల్పోవడం విషాదమే. ఆమె కూతురు విజయవాడలో నివసిస్తారట, అంతకు మించి పెద్దగా వివరాలేవీ తెలియవు!
“నిజమైన ప్రేమలో ఎన్నో ఉంటాయి. అత్యంత దుర్భరమైన, కఠినమైన వ్యథలను కూడా తట్టుకుంటుంది. అగ్నిపరీక్షలో నెగ్గే ప్రేమ పవిత్రమైనదే, కానీ బాధలని తట్టుకున్న వ్యథాభరితమైన ప్రేమ ఇంకా గొప్పది.”
కానీ, అయ్యో! మంత్రదండం హేమలత జీవించిలేరు. కేవలం 36 ఏళ్ళ వయసులో 1957లో కన్నుమూశారు.
అపురూపమైన స్నేహానికి అద్దం పట్టిన చిత్రం ‘దోస్తీ’:
ప్రేమ, స్నేహం లేనిదే మనిషి జీవితం సంపూర్ణం కాదు. ‘దోస్తీ’ (1964) ఇద్దరు టీనేజ్ బాలుర కథ. అనాథ, కుంటివాడైన రాము (సుశీల్ కుమార్); అంధుడైన మోహన్ (సుధీర్ కుమార్) విధివశాత్తు కలుస్తారు, స్నేహితులవుతారు. వీరి కథ హృద్యంగానూ, ప్రేరణాత్మకంగానూ ఉంటుంది. వైకల్యం, అవరోధాలు, విపత్తులును అధిగమించిన ఈ అపురూపమైన స్నేహం – మానవత్వం పట్ల భరోసానీ, విశ్వాసాన్ని సజీవంగా నిలిపింది. ప్రజలకు స్నేహం, సౌహార్ద్రతల సందేశమిచ్చిన ఇటువంటి సినిమా భారతీయ సినీతెరపై మరొకటి రాలేదు. ఈ చిత్రానికి సత్యేన్ బోస్ దర్శకులు, తారాచంద్ బర్జాత్యా నిర్మాత. లక్ష్మీకాంత్ ప్యారేలాల్ అద్భుతమైన సంగీతానికి మజ్రూహ్ సుల్తాన్‌పురి అజరామరమైన గీతాలను అందించారు.
‘స్టార్స్’ లేని ఈ సినిమా – రాజ్‌కపూర్ నటించిన ‘సంగం’ సినిమాతో పోటీపడి – ఆ సంవత్సరపు ఉత్తమ చిత్రంగా ఫిల్మ్‌ఫేర్ అవార్డు గెలుచుకుంది.
ఈ సినిమా బెంగాల్ ఫిల్మ్ జర్నలిస్ట్స్ అసోసియేషన్ వారి ‘బెస్ట్ హిందీ ఫిల్మ్ ఆఫ్ ది ఇయర్’ అవార్డు కూడా గెలుచుకుంది.
గొప్ప మానవతావాదం, పురోగమన కథాంశం వల్ల ‘దోస్తీ’ నాల్గవ మాస్కో ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లోనూ, పలు ఇతర అంతర్జాతీయ చిత్రోత్సవాలలోనూ గుర్తింపు పొందింది.
ఈ సినిమా సాధించిన ఫిల్మ్‌ఫేర్ అవార్డులు:
- ఉత్తమ చిత్రం – తారాచంద్ బర్జాత్యా
- ఉత్తమ కథ – బాణ్ భట్
- ఉత్తమ సంగీతం – లక్ష్మీకాంత్ ప్యారేలాల్
- ఉత్తమ సాహిత్యం – మజ్రూహ్ సుల్తాన్‌పురి
- ఉత్తమ నేపథ్య గానం (పురుషులు) – మహమ్మద్ రఫీ
- ఉత్తమ సంభాషణలు – గోవింద్ మూనిస్
ఈ సినిమా ఆ ఏడాది జాతీయ ఉత్తమ చిత్రంగా కూడా ఎంపికైంది.
ఈ సినిమాని ‘స్నేహం’ పేరిట తెలుగు, మళయాలంలో పునర్నించారు.
బాలనటుల ఆర్జనపై చట్టానికి కారకుడు జాకీ కూగన్:
మనం సినిమాలలో ఎందరెందరో బాల నటులను చూస్తూ ఉంటాం. ఎంత బాగా నటించినా వాళ్ళ ఆదాయంపై వాళ్ళకి నియంత్రణ ఉండదు. తన సంపాదనను దురుపయోగం చేస్తున్నారంటూ కేసు వేసి, అమెరికాలో బాల నటుల సంపాదన గురించి ‘కూగన్స్ యాక్ట్’ అనే చట్టం వచ్చేలా చేసినది జాకీ కూగన్.
చార్లీ చాప్లిన్, కూగన్‌ల నటనని ఈ క్రింది వీడియోలో చూడండి.
