[box type=’note’ fontsize=’16’] “నీలి నీడలు” అనే ఖండకావ్యంలో మొత్తం ఏడు ఖండికలు ఉన్నాయి. ప్రతి ఖండికలో ఆణిముత్యాల వంటి పద్యాలు ఉన్నాయి. ‘చేతన’ అనే కలం పేరుతో ప్రస్తుత సమాజాన్ని పట్టి పీడిస్తున్న దురాచారాలను ప్రజలకు తెలిపి, జాగృతపరుస్తారు కవి మేడిపల్లి వేంకట లక్ష్మీ నారాయణ. ఇది ఆరవ ఖండిక ‘అస్పృశ్యత’. [/box]
[dropcap]అ[/dropcap]స్పృశ్యత – ‘నీలి నీడలు’ ఖండకావ్యంలోని ఆరవ ఖండిక.
***
వేదవిజ్ఞానంబు విస్తరిల్లినయట్టి
పుణ్యాతిపుణ్యమౌ భూమిలోన
క్షేమంబు బ్రజకిచ్చు శ్రీరామగాథచే
పరమపావనమైన వసుధలోన
ఉత్కృష్టగీత చేనున్మీలనంబౌచు
దార్మికతను వెల్గు ధాత్రిలోన
భూతదయనుదెల్పు బుద్ధుని బోధలన్
కరుణార్ద్రమైనట్టి ధరణిలోన
ఏమి పాపమొ? కర్మమదేమోగాని
మానవత్వానికే కడుమచ్చదెచ్చు
అంటరానితనంబది యధికమగుచు
అదుపులోనట్టి రోగమై వ్యాప్తిజెందె (1)
బ్రహ్మసృష్టినిలేదు వాణి బుద్దినిలేదు
శ్రావ్యమౌ సంగీతఝరిని లేదు
శ్రీశుమాటనులేదు, సిరిభావనన్ లేదు
ఆదిశేషుని నూహనసలులేదు
ఈశుని చర్యలనెందును నిదిలేదు
జగదంబ తత్వాన జాడలేదు
దేవలోకమునందు దీనిపోడయెలేదు
కాలుని నియమాల కానరాదు
అట్టి యసస్పృశ్యతా జాడ్యమవనియందు
ఎట్లు పుట్టెనో పెరిగెనో యెఱుగు కొఱకు
మనుజ గణమంత మమతతో మహితరీతి
ఆత్మపరిశీలనము చేయుటవసరంబు (2)
అంటుకొనని యంతనతిఘోరమైనట్టి
చెడ్డపనులువాడు చేసినాడ?
ముట్టరాని యంత దట్టమౌ మురికితో
కలిని జీవనంబు సలిపినాడ? (3)
నీతిరీతినేని, ప్రీతియనగనేమో
తెలియనట్టి వట్టి దెబెయతడ?
మనుజుడగుచు బుట్టి మానవత్వములేని
కఱకు మొఱకు నరుడ? కలుషమతియ? (4)
రోగాల పుట్టయై రోయబడెడువాడ?
హేయమౌ పనులను చేయువాడ?
కూరగుమ్మడివోలె క్రుళ్లిపోయినవాడ?
సమత మమతలేని కుమతియతడ?
పెద్దల మాటలన్ పెడచెవినిడువాడ?
దుష్కృత్యములజేయు ద్రోహియతడ?
పడతుల శీలమున్ పరగదోచివవాడ?
ప్రాణాలు తీసెడి పాపియతడ?
పలుకలేనివాడ, పిలుపు విననివాడ?
చెడ్డ కంపుతోడ జెలగువాడ?
భాషరానివాడ? పతితుడా? ఈతని
అంటరానిమనిషి యనుటయెట్లు? (5)
ఒక్క పొలముదున్నిబంగరుంబండించి
అతని దేశమునకునప్పగించు
దేశభక్తుడతడు, దివ్యాత్ముడాతడు
అంటరానివాడు నగునెయతడు. (6)
కర్షకుండునౌచు, కష్టజీవియనౌచు
హలము చేతబట్టి పొలము దున్ని
తగిన సస్యములను దండిగా పండించి
అవనికిచ్చు వానినంటరాద? (7)
జననమందులేదు, చావునందునలేదు
కాలపురుషునందు గాంచలేదు
నడుమనేలవచ్చె, కడలేనిరీతిగా
అంటరానితనపు మంటసెగలు. (8)
ఆ, శ్మశానమందు నగ్గివెట్టెటునప్డు
వాడునంటరాని వాడుకాడ?
అంటరానిబుద్దియప్పుడులేనిది
ఇప్పుడెటుల వచ్చె నెఱుగలేము? (9)
ప్రకృతిగుణములైన పంచభూతంబుల
మనకు వలెనె వాడు మహితవృత్తి
వాడుకొనుచునుండ వాంఛతో సతతంబు
అంటరానిమనిషి యనుటయెట్లు (10)
వాడు నడువ నేలబీడుగా మారునా?
మనము త్రొక్కగ భూమి మంచిదగున?
వాడు త్రాగుగ నీరు వగరుగా మారునా?
మనము వాడ జలము మంచిదగున?
వాడుపీల్చగ గాలి పాడయిపోవునా?
మనము శ్వాసించగా మంచిదగున?
వాడు పొందగ కాంతి వాసి గోల్పోవునా?
మనమనుభవమందీ మంచిదగున?
వానిపైనున్న నింగియు కానిదగునా?
మనకు వర్తించు గగనంబు మహిమయుతమా?
ఎంచనెందును భేదంబు గాంచలేని
ఆతనిని యంటరాదంచు నాంక్షలేల? (11)
వాడు త్రవ్వినయట్టి బావి పనికివచ్చు
వాడు ధాత్రి పనికిరాడు మనకు
వాడు పితికినట్టి పాలు వాడగవచ్చు
వాడు ధాత్రి పనికి రాడు సతము
వాడు కొట్టిన పేళ్లు వాడుకొనగవచ్చు
వాడు ధాత్రి పనికిరాడు కరము
వాడు మోసిన వడ్లు వండుకోవచ్చును
వాడు ధాత్రి పనికి రాడు కడకు
వాడు కుట్టిన చెప్పులజోడు మనకు
పాదరక్షలుగా కాక ప్రాణరక్ష
లౌచునుండగ సతతంబు నఖిలజనుల
కంటరానట్టివాడౌటయంచితంబ (12)
జ్ఞానులును, యోగులును, మహాగానకళను
ప్రజ్ఞగలవారు, విజ్ఞులు, భక్తవరులు
విధులును, శాస్త్రవేత్తలు, వేలుగలుగ
నవని నస్పృశ్యులని వీరిననుటయెట్లు (13)
అరెరే! యేమిటి వీరి వెఱ్ఱి చెడుగౌయస్పృశ్యతా జాడ్యతన్
సరిగా జూడక సాటివారిని కడున్ సంస్కారహీనాత్ములై
పరమోత్కృష్టమునైన దేశగరిమన్ భావించకేనిచ్చలున్
కరుముంబంచములంచు వారిని మహాగర్వాన నిందించరే! (14)
చిత్తవృత్తులం బట్టియు చేయబడిన
వర్ణములు నాలుగేయౌను వాస్తవముగ
అయిదవది యెట్లు వచ్చెనో యాగమముల
ఘనపురాణ శాస్త్రాదుల గాంచగలమె? (15)
వేదాలు నాలుగు భేదాల నడగించె
పురుషార్థములు నాల్గు పుడమినొప్పె
వేనాల్గు ముఖాల వేదాల పఠియించె
యుగములు నాలుగై యుర్వినిల్చె
ఆశ్రమంబు నాల్గునవనిలో వెల్గొందె
ధర్మంబు నడచె పాదాల నాల్గు
మనుజ దశలు నాల్గు మహిలోన రూపొందె
‘నలుగురు’ ననుమాట కలినినుండె
ఇన్నిటను నాల్గుసంఖ్యయే మిన్ననౌదు
నొప్పుచునునుండ జగముననొప్పిదమయి
నాల్గుకులములు నౌటయే న్యాయమవగ
అయిదవది యుండెననుటకు నర్థమేమి? (16)
పూర్వకాలమందు పొడచూపనట్టియి
గతచరిత్రనెందు కానరాని
అంటరానితనము నవనికెటులవచ్చె
మనుజ సంఘమందు మంటరెప. (17)
బీజమే లేక పుట్టదు భూమిజంబు,
గర్జనములేక గురియదు ఘనమదెపుడు
అరయ ధూమంబు నగ్నిలేక
కారణము లేక జరుగదు కార్యమెద్ది! (18)
జాగరూకులమౌచును బాగుగాను
సంతతంబును యోచింప సుంతయేని
కానబడకుండ నుండునా కారణంబు
నేల లోతుకు ద్రవ్వంగ నీరు రాదే? (19)
మూర్ఖతయు, మొండితనమదిమోసులెత్త
అంటురోగాలే చేతనునటమటించు
మానవాళిని వెలివేసి రనుచు మిగుల
భావనంజేయ సరియైన పద్ధతియగు (20)
అట్లు వెలివేయబడి కుందునట్టిజనులు
తెలివిమీరియు నారోగ్యదీపితులయి
మంచిగను మారిపోవగ మానవతను
అక్కునం జేర్చికొంచును నాదరించి
సంఘచట్రాన కలుపుట సక్రమమగు. (21)
స్వార్ధపరులైన పెద్దలు సంఘమునను
పెత్తనంబునుజేయంగ జిత్తమందు
కాంక్ష జేసియు నేతలై యాంక్షవెట్టి
పంచములటంచు బిలచిరీ ప్రజలనెల్ల (22)
బలిమి కలిమియు గల యట్టివోలెల్ల
గుత్తపెత్తనముంజేసి కుట్రతోడ
పంచములటంచు బిలుచచు బాధ గూర్చ
భరతదేశపు కీర్తియు బండలవద? (23)
అగ్రవర్ణమనుచు నధమవర్ణమటంచు
విలువలేని యట్టి కులములనుచు
వింతభేదములను విడదీసి సంఘమున్
కలిని సమత మంటగలిపినారు. (24)
అంతతోబోక మిక్కిలి శాంతముగను
నడచు సంఘపు శకటమున్ నడువనీక
ఈర్ష్యవిద్వేషభావాల కిరవుజేసి
మంటగలిపిరి సమతను మానవతను (25)
కోరికోరి యిట్లు కొందరు పెద్దలు
కుత్సిమునజేయు కుట్రలకును
నిలయమౌదుమిగుల విలయాగ్నికీలలు
ప్రజ్వరిల్లె సంఘ పాలనమున (26)
ఇంతకన్నను దౌర్జాగ్యమెందుగలదు
స్వార్ధపరతంత్రులౌచును సాటిజనుల
మమతతో నాదరించుచు మనగలేని
అట్టివారిల పశుతుల్యులౌటనిజము. (27)
భరతదేశంబులోపల పరిఢవిల్లు
ప్రాంతములకును, వివిధమౌ భాషలకును
మతములకు జెందు మనుజుల మధ్యనెట్లు
భేదమనునది యుండదో ప్రీతినటటులె
నుర్వినస్పృశ్యతా భేదముండదగదు. (28)
ఈ విభేదములకునికెంత మాత్రము
తావునీయకుండ ధాత్రి జనులు
సమత మమత తోడ సామరస్యంబున
మెలగదలతురేని మేలు కలుగు. (29)